Πρέπει ή δεν πρέπει; Είναι μια ερώτηση που ο καθένας κάνει καθημερινά, όταν βρίσκεται σε δίαιτα ή διατροφή – ή σκέφτεται να ξεκινήσει δίαιτα- και υπεύθυνες για την ερώτηση αυτή είναι πάντα… οι θερμίδες!
Από την μια πλευρά, είναι σχετικά εύκολο να εντοπίσετε τις προσλαμβανόμενες θερμίδες σας, αν σκεφτείτε ότι οι πλειοψηφία των τροφίμων που καταναλώνετε καθημερινά είναι συσκευασμένα, και αναγράφουν στη συσκευασία τους τη θρεπτική τους αξία. Άρα, μία απλή πρόσθεση στο τέλος της ημέρας θα σας δώσει την πολυπόθητη απάντηση. Από την άλλη, πόσο υγιής είναι τελικά αυτός ο υπολογισμός; Σε κάποιους φαντάζει «ελκυστικό». Λένε πως «θέλουν να ξέρουν» και πιστεύουν πως είναι η αφετηρία για μια βαθύτερη κατανόηση των αναγκών του σώματός τους. Αγνοούν, όμως, το πόσο γρήγορα η συνήθεια αυτή μπορεί να οδηγήσει σε ανθυγιεινές εμμονές, που μπορούν να τους βλάψουν παρά να τους βοηθήσουν.
Είναι αποτελεσματικό, λοιπόν, οι διαιτώμενοι να μετρούν τις θερμίδες που καταναλώνουν καθημερινά; Τι παγίδες κρύβει αυτή η τακτική; Ας δούμε τα θετικά και τα αρνητικά…
Η καταμέτρηση θερμίδων, όντως, σας δίνει μια εικόνα του τι τρώτε μέσα στη μέρα. Είναι βοηθητικό ορισμένες φορές να κατανοείτε τη σχέση των θερμιδικών τιμών και άλλων ποιοτικών χαρακτηριστικών σε διάφορα γεύματα. (Όπως το ότι μία κανονική μερίδα από οποιοδήποτε ψητό ψάρι είναι σίγουρα χαμηλότερη θερμιδικά και ανώτερη σε θρεπτική αξία από ένα «κλασσικό» burger). Επίσης, το να μετράτε τις θερμίδες μπορεί να σας κινητοποιήσει να σκεφτείτε πιο πολύ πριν επιλέξετε να αγοράσετε κάτι από ενθουσιασμό ή λαιμαργία. (π.χ. η γνώση ότι ένα μεγάλο soft cookie με σοκολάτα και καραμέλα έχει περισσότερες από 300 θερμίδες μπορεί να συμβάλει στο να το απορρίψετε εντελώς ή να επιλέξετε ένα μικρότερο).
Αν κοιτάξετε, όμως, την άλλη πλευρά του νομίσματος, θα δείτε ότι κανένας δεν γνωρίζει πραγματικά πόσες θερμίδες χρειάζεται να καταναλώσει (αν δεν έχει κάνει τις κατάλληλες μετρήσεις φυσικά). Τι σημαίνει ότι ένας μέσος ενήλικας άνδρας χρειάζεται 2000 με 2200 θερμίδες; Με ποιο κριτήριο έχει βγει το συγκεκριμένο αποτέλεσμα; Γνωρίζουμε την ηλικία του; Το ύψος και το βάρος του; Την φυσική του δραστηριότητα; Την καθημερινότητά του; Μη γενικεύετε τα πράγματα! Να θυμάστε ότι η ενεργειακή πρόσληψη είναι υποκειμενική και η προσέγγιση πρέπει να είναι πάντα εξατομικευμένη. Άρα, για να γίνει η προσπάθεια απώλειας βάρους πιο ολοκληρωμένη και το διαιτολόγιο ορθά σχεδιασμένο είναι απαραίτητο να απευθυνθείτε σε κάποιο ειδικό, o οποίος θα μετρήσει τις θερμίδες, αντί για εσάς.
Ακόμη, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δώσουμε στα άτομα με κίνδυνο εμφάνισης ή ιστορικό διατροφικών διαταραχών. Είναι ρίσκο για τα άτομα αυτά να ακολουθούν τέτοιου είδους τακτικές, αφού πυροδοτούν την καταμέτρηση για οτιδήποτε καταναλώνουν, ενώ δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις υγιών ατόμων, που στην προσπάθεια τους να ελέγξουν τον εαυτό τους παρουσίασαν ύστερα από αυτές τις μεθόδους κάποιο είδος διατροφικής διαταραχής.
Είναι προτιμότερο να μην ακολουθείτε τέτοιες τεχνικές αυτοελέγχου. Εναλλακτικά, γράψτε τι φάγατε, πότε το φάγατε και πως νιώσατε- ειδικά αν είστε επιρρεπείς στο συναισθηματικό φαγητό- είναι ένας σπουδαίος τρόπος αυτοπαρακολούθησης που δεν καταλήγει σε αριθμούς. Μπορεί να μην το πιστεύετε, αλλά η καταγραφή τροφίμων ίσως να γίνει το αποτελεσματικότερο μέσο που έχετε δοκιμάσει ως τώρα.
Μην παίρνετε στα σοβαρά κάθε θερμίδα! Και θυμηθείτε… ποτέ να μην νιώθετε ενοχές για την υπερκατανάλωση, όταν αυτή γίνεται μια φορά στο τόσο, ακόμη και αν τρομάζετε στην ιδέα να κοιτάξετε τις σημειώσεις σας. Μια τρελή μέρα φαγητού δεν καταστρέφει τόσο εύκολα μια προσπάθεια απώλειας βάρους. Δεν έχουν νόημα πχ οι 2000 θερμίδες που θα καταναλώσετε σε μία ημέρα, αλλά οι 200.000 θερμίδες μέσα στο χρόνο. Δηλαδή το πώς κάποιος διαχειρίζεται τις επιλογές του καθημερινά και σε βάθος χρόνου, με τελικό στόχο να μάθει να τρώει με αρμονία, χρησιμοποιώντας όλες του τις αισθήσεις, (όραση, ακοή, γεύση κλπ.), για να νοιώθει γεμάτος (ψυχικά και σωματικά) και ευχαριστημένος. Το φαγητό ακόμη και σε περιόδους δίαιτας – διατροφής πρέπει να εξακολουθείτε να το απολαμβάνετε!