Γιατί η διατροφή πρέπει να καθοδηγείται από κλινικό διαιτολόγο;
Στο παρακάτω κείμενο αναλύεται και τεκμηριώνεται γιατί η διατροφή πρέπει να καθοδηγείται από κλινικό διαιτολόγο – διατροφολόγο και όχι από ιατρό ή influencer.
Παρότι πολλοί γιατροί μεταδίδουν αξιόλογες πληροφορίες για την υγεία, η διατροφή αποτελεί αυτόνομο επιστημονικό κλάδο, με δική του, εξειδικευμένη θεωρία και κλινική πρακτική. Η βαθιά κατανόηση του μεταβολισμού, της επίδρασης των θρεπτικών συστατικών στον οργανισμό και των εξατομικευμένων διατροφικών παρεμβάσεων απαιτεί πολυετή εκπαίδευση, η οποία διδάσκεται ολοκληρωμένα μόνο στα πανεπιστημιακά τμήματα Διαιτολογίας – Διατροφής.
1. Διαφορετική επιστημονική εκπαίδευση
Οι ιατρικές σχολές διεθνώς παρέχουν περιορισμένη εκπαίδευση στη διατροφή (συχνά <20–25 ώρες στο σύνολο των σπουδών).
Αντίθετα, ο κλινικός διαιτολόγος εκπαιδεύεται επί τουλάχιστον 4 ακαδημαϊκά έτη αποκλειστικά:
• στη βιοχημεία και στον μεταβολισμό των θρεπτικών συστατικών
• στις ορμονικές και φλεγμονώδεις αποκρίσεις που προκαλεί η διατροφή
• στη διατροφική αντιμετώπιση παθολογιών (καρκίνος, σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, καρδιαγγειακά νοσήματα, νεφρική νόσος, ενδοκρινολογικές διαταραχές)
• στην κλινική αξιολόγηση και παρακολούθηση ασθενών
• στις αλληλεπιδράσεις θρεπτικών συστατικών – φαρμάκων
Αυτή η εις βάθος εκπαίδευση είναι αναγκαία για ασφαλείς και αποτελεσματικές διατροφικές παρεμβάσεις.
2. Η επιστημονική τεκμηρίωση στη διατροφή είναι εξαιρετικά σύνθετη
Η έρευνα στη διατροφή εξελίσσεται ταχύτερα από σχεδόν κάθε άλλο κλάδο υγείας. Η ορθή ερμηνεία της απαιτεί:
• κατανόηση συστηματικών ανασκοπήσεων και μετα-αναλύσεων
• αξιολόγηση της μεθοδολογικής ποιότητας κλινικών μελετών
• γνώση επιδημιολογικών περιορισμών
• κατανόηση βιοχημικών και φυσιολογικών μηχανισμών
• ικανότητα μεταφοράς των ερευνητικών δεδομένων σε εφαρμόσιμα, εξατομικευμένα πρωτόκολλα
Αυτή η εξειδικευμένη ανάλυση αποτελεί τον πυρήνα του επαγγέλματος του διαιτολόγου.
3. Ο γιατρός και ο διαιτολόγος έχουν συμπληρωματικούς — όχι εναλλάξιμους — ρόλους
Ο γιατρός:
• διαγιγνώσκει παθήσεις,
• συνταγογραφεί φαρμακευτική αγωγή,
• παρακολουθεί ιατρικούς δείκτες και επιπλοκές.
Ο διαιτολόγος:
σχεδιάζει, εφαρμόζει και προσαρμόζει διατροφικά πρωτόκολλα, λαμβάνοντας υπόψη:
• μεταβολικούς στόχους
• ιατρικό ιστορικό και συνοσηρότητες
• φαρμακευτική αγωγή
• μικροθρεπτικές ελλείψεις
• ενεργειακές ανάγκες και σωματική σύσταση
Η διαιτολογία δεν είναι lifestyle· είναι εφαρμοσμένη κλινική επιστήμη.
4. Η σωστή διατροφική καθοδήγηση απαιτεί εξατομίκευση — όχι γενικές συμβουλές
Τα social media μπορούν να παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες, αλλά δεν μπορούν να υποκαταστήσουν:
• αξιολόγηση ιατρικού και διαιτολογικού ιστορικού
• ανάλυση εργαστηριακών εξετάσεων
• έλεγχο σωματικής σύστασης
• προσαρμογή σε πραγματικές συνθήκες ζωής
• συνεχή παρακολούθηση και επανεκτίμηση
Κάθε οργανισμός, κάθε παθολογία και κάθε μεταβολικό προφίλ απαιτεί εξατομικευμένη επιστημονική προσέγγιση.
5. Η άσκηση της διαιτολογικής πράξης απαιτεί άδεια ασκήσεως επαγγέλματος
Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, οποιοσδήποτε παρέχει εξατομικευμένη διατροφική καθοδήγηση ή κλινική διαιτολογική φροντίδα οφείλει να διαθέτει επίσημη Άδεια Άσκησης Επαγγέλματος Διαιτολόγου – Διατροφολόγου.
Αυτό εξασφαλίζει ότι:
• ο επαγγελματίας έχει ολοκληρωμένη πανεπιστημιακή εκπαίδευση,
• πληροί τις νομικές και επαγγελματικές προϋποθέσεις,
• δεσμεύεται από δεοντολογικό κώδικα και πλαίσιο ευθύνης,
• παρέχει συμβουλές με ασφάλεια και επιστημονική επάρκεια.
Η διατροφικής παρέμβασης προστατεύει τον ασθενή, όχι τον επαγγελματία.
Συμπέρασμα
Ακόμη και όταν η διαδικτυακή πληροφορία είναι ορθή, η εφαρμογή της στον πραγματικό άνθρωπο απαιτεί τον επαγγελματία υγείας που έχει εκπαιδευτεί αποκλειστικά:
• στη βιοχημεία της διατροφής,
• στον μεταβολισμό,
• στην κλινική διατροφική θεραπεία,
• και διαθέτει την απαραίτητη νόμιμη άδεια άσκησης επαγγέλματος.
Κομβικό ρόλο διαδραματίζει και η πρακτική εμπειρία του κλινικού διαιτολόγου.
Η αποτελεσματικότητα της διατροφικής παρέμβασης βασίζεται στην εκτεταμένη πρακτική εφαρμογή και κλινική εμπειρία του διαιτολόγου σε ασθενείς με χρόνιες παθήσεις, καθώς και σε άτομα που επιθυμούν απώλεια βάρους ή ουσιαστική αλλαγή τρόπου ζωής.
Η εμπειρία αυτή επιτρέπει την προσαρμογή των επιστημονικών δεδομένων στην καθημερινότητα, τις ψυχοκοινωνικές παραμέτρους και τις πραγματικές δυσκολίες συμμόρφωσης, στοιχείο απαραίτητο για βιώσιμα και μακροπρόθεσμα αποτελέσματα.
Ο γιατρός και ο διαιτολόγος λειτουργούν συμπληρωματικά, ο καθένας με την εξειδίκευσή του.
Η συνεργασία τους εξασφαλίζει τεκμηριωμένη, ασφαλή και αποτελεσματική φροντίδα υγείας.